Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval: drie nieuwe maatregelen

1. Vrijstelling van het geneeskundig getuigschrift voor de eerste dag arbeidsongeschiktheid

Iedere werkgever kan bij cao of bij arbeidsreglement voorzien dat een werknemer in geval van arbeidsongeschiktheid een geneeskundig getuigschrift moet voorleggen. Indien dergelijk voorschrift er niet is, moet de werknemer een geneeskundig getuigschrift voorleggen op verzoek van de werkgever.

Behoudens in geval van overmacht moet dit geneeskundig getuigschrift verstuurd worden naar de werkgever of afgegeven worden op de onderneming binnen de twee werkdagen vanaf de eerste dag van de ongeschiktheid of de dag van de ontvangst van het verzoek, tenzij de cao of het arbeidsreglement een andere termijn bepaalt.

In afwijking van deze algemene verplichting is iedere werknemer vanaf 28 november 2022 drie keer per kalenderjaar vrijgesteld van deze verplichting voor de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid.

De werknemer die gebruik maakt van deze vrijstelling is ook niet verplicht om een geneeskundig getuigschrift voor te leggen indien de werkgever hierom zou verzoeken.

De vrijstelling is niet alleen van toepassing in geval van arbeidsongeschiktheid van één dag, maar ook indien het gaat om de eerste dag van een langere periode van arbeidsongeschiktheid.

Indien de werknemer gebruik maakt van de vrijstelling, dan blijft hij wel verplicht om de werkgever onmiddellijk op de hoogte te brengen indien hij tijdens de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid op een ander adres dan zijn gewoonlijke verblijfplaats zal verblijven.

Stelt de onderneming minder dan 50 werknemers tewerk op 1 januari van het kalenderjaar waarin de arbeidsongeschiktheid zich voordoet? Dan kan de werkgever aan zijn werknemers vragen om ook voor de eerste dag arbeidsongeschiktheid een geneeskundig getuigschrift voor te leggen. Dit is wel enkel mogelijk indien de werkgever dit uitdrukkelijk voorziet in een ondernemings-cao of het arbeidsreglement.
U vindt een modeldocument hiervoor onder dit artikel. De normale procedure van indiening of aanpassing van een arbeidsreglement is van toepassing.

2. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht

Om de arbeidsovereenkomst te kunnen beëindigen op basis van medische overmacht, moet vanaf 28 november 2022 een bijzondere procedure worden gevolgd. Deze procedure wordt losgekoppeld van het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers.

2.1. Wanneer kan de procedure worden opgestart?

De procedure medische overmacht kan pas worden opgestart nadat de werknemer minstens 9 maanden arbeidsongeschikt is én voor zover er geen re-integratietraject voor de werknemer lopende is.

Het traject kan worden opgestart hetzij door de werkgever, hetzij door de werknemer. Ook de werknemer kan de procedure pas opstarten nadat hij 9 maanden arbeidsongeschikt is.

Het gaat om een ononderbroken periode van 9 maanden. Elke werkhervatting onderbreekt deze periode, behalve wanneer de werknemer binnen de 14 dagen na de hervatting opnieuw arbeidsongeschikt wordt. Dan wordt de periode van 9 maanden geacht ononderbroken te zijn.

2.2. Hoe verloopt de procedure?

Het verzoek om vast te stellen dat een werknemer definitief ongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren, kan zowel door de werkgever als door de werknemer worden ingediend. Dit gebeurt via aangetekend schrijven aan de preventieadviseur-arbeidsarts (PA-AA) en aan de andere partij.

Wanneer de werkgever het verzoek doet, dient de kennisgeving aan de werknemer de volgende vermeldingen te bevatten:

• het recht van de werknemer om aan de PA-AA te vragen om de mogelijkheid voor aangepast of ander werk te onderzoeken (zie verder);
• het recht van de werknemer om zich te laten bijstaan door de vakbondsafvaardiging van de onderneming.

Ten vroegste 10 kalenderdagen na de kennisgeving onderzoekt de PA-AA de werknemer en desgevallend de werkpost waaraan deze tewerkgesteld is. Mits akkoord van de werknemer, mag de PA-AA ook met de behandelende arts overleggen.

Op basis van de verzamelde informatie gaat de PA-AA na of de werknemer definitief ongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren. Indien dit het geval is en de werknemer vraagt erom, onderzoekt de PA-AA ook de mogelijkheden voor aangepast of ander werk.

De PA-AA deelt zijn vaststelling per aangetekende brief mee aan de werknemer en aan de werkgever. Gaat het om een definitieve arbeidsongeschiktheid, kan de werknemer nog beroep instellen tegen de beslissing van de PA-AA.

2.3. Wanneer is de beëindiging wegens medische overmacht mogelijk?

De arbeidsovereenkomst kan op basis van medische overmacht worden beëindigd indien blijkt dat het voor de werknemer definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk te verrichten én:

• de werknemer niet gevraagd heeft om de mogelijkheden voor aangepast of ander werk te onderzoeken; of
• de werknemer wél heeft gevraagd om deze mogelijkheid te onderzoeken, maar de werkgever geen aangepast of ander werk kan aanbieden. De werkgever moet deze onmogelijkheid uitgebreid toelichten in een motivatieverslag en bezorgen aan de PA-AA; of
• de werknemer wél heeft gevraagd om de mogelijkheid voor aangepast/ander werk te onderzoeken, maar hij weigert het door de werkgever voorgestelde plan.

2.4. Wat als de werknemer niet definitief ongeschikt wordt verklaard?

Wanneer de PA-AA in het kader van deze procedure niet beslist dat de werknemer definitief ongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren, eindigt de procedure zonder gevolg. De procedure kan pas opnieuw worden opgestart wanneer de werknemer opnieuw gedurende een termijn van 9 maanden ononderbroken arbeidsongeschikt is.

3. Gewaarborgd loon in geval van progressieve werkhervatting

Tenslotte worden de voorwaarden voor de neutralisatie van het gewaarborgd loon in het kader van progressieve werkhervatting gewijzigd.

Momenteel heeft een werknemer die progressief tewerkgesteld wordt en opnieuw volledig arbeidsongeschikt wordt door een ziekte of ongeval, geen recht op gewaarborgd loon. De werknemer is onmiddellijk ten laste van het ziekenfonds.

Vanaf 28 november 2022 wordt de neutralisatie van het gewaarborgd loon in het kader van een progressieve werkhervatting beperkt tot een periode van 20 weken vanaf de aanvang van de progressieve werkhervatting.

Na deze periode van 20 weken zijn de normale regels inzake gewaarborgd loon opnieuw van toepassing, maar wel enkel voor de uren van de toegelaten activiteit. Het gewaarborgd loon wordt aangevuld met een uitkering van het ziekenfonds.

Bron: Wet van 30 oktober 2022 houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid, BS 18 november 2022.