Bouwverlof in de steigers - Werken tijdens het bouwverlof: de spelregels op de werf toegelicht
De bouwsector kent traditioneel een periode van collectief verlof, beter bekend als het bouwverlof. Jaarlijks bevelen werkgevers- en werknemersorganisaties, waaronder Embuild, per regio een specifieke periode aan voor deze collectieve sluiting. Hoewel de harmonisering van het verlof onder bouwbedrijven veel voordelen biedt voor onze sector, is het belangrijk te benadrukken dat het bouwverlof in principe een aanbeveling is en geen wettelijke verplichting, tenzij deze periode expliciet is opgenomen in het arbeidsreglement van de onderneming.
Ten gevolge van eventuele vertragingen op werven, bijvoorbeeld door weersomstandigheden, rijst vaak de vraag of en hoe er tijdens het bouwverlof doorgewerkt kan worden. Hieronder schetsen we de belangrijkste aandachtspunten.
Is het bouwverlof verplicht?
De regionaal vastgelegde data voor het bouwverlof zijn aanbevelingen. Ondernemingen zijn dus niet wettelijk verplicht deze te volgen.
Indien de periode van het bouwverlof als collectieve vakantie is opgenomen in het arbeidsreglement, wordt deze wel juridisch bindend voor de onderneming en werknemers.
Tip: als je besluit de aanbevolen data van het bouwverlof te volgen en dit als collectieve sluiting wil vastleggen, moet je de collectieve sluiting én de data vóór 15 december opnemen in het arbeidsreglement en kenbaar maken.
Werken tijdens de aanbevolen periode van het bouwverlof
Indien je besluit af te wijken van de aanbevolen periode van het bouwverlof, zijn er verschillende scenario's:
Scenario A: het bouwverlof is NIET opgenomen in het arbeidsreglement als collectieve sluiting.
- Je kan ervoor kiezen om door te werken zonder formele toestemming van een externe instantie.
- Maak duidelijke afspraken met jouw werknemers over de planning van hun individuele vakantiedagen.
- Tip: het is raadzaam om de lokale directie Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) te informeren over de afwijkende planning om discussies bij een werfinspectie te voorkomen. De lijst van lokale directies vind je hier: Directies TSW.
- Tip: verwittig ook jouw arbeidsongevallenverzekeraar om problemen te vermijden indien een werknemer net op die dag een ongeval zou krijgen.
Scenario B: het bouwverlof is WEL opgenomen in het arbeidsreglement als collectieve sluiting.
- Afwijken van de vastgelegde collectieve sluiting is mogelijk, maar vereist het uitdrukkelijke en schriftelijke akkoord van de betrokken arbeiders die tijdens deze periode zullen werken.
- Zorg ervoor dat deze schriftelijke akkoorden op de werf aanwezig zijn ter inzage bij een eventuele controle.
- Je moet een melding doen bij de lokale directie Toezicht op de Sociale Wetten (TSW). Vermeld hierbij de concrete periode waarin gewerkt wordt en de namen van de betrokken arbeiders.
- Tip: verwittig ook jouw arbeidsongevallenverzekeraar om problemen te vermijden bij een eventueel arbeidsongeval.
Werken met studenten tijdens het bouwverlof
Studenten mogen werken tijdens een periode van collectief verlof, en dus ook tijdens het bouwverlof. Maar als personeel – zowel studenten als andere werknemers – werkt tijdens een geplande collectieve bedrijfssluiting, dan vervalt het “collectieve” karakter van die sluiting. De aanwezigheid van werkend personeel betekent immers dat de verlofperiode niet langer voor iedereen binnen de onderneming tegelijk geldt. De specifieke gevolgen hiervan voor andere werknemers worden dadelijk verder toegelicht.
Belangrijk: als jouw onderneming normaal gesproken het bouwverlof volgt en je laat studenten (of anderen) werken, dien je hiervan melding te doen bij de lokale directie Toezicht op de Sociale Wetten (TSW).
Gevolgen voor andere werknemers bij doorwerken
Indien er binnen de onderneming gewerkt wordt tijdens een periode die initieel als collectieve sluiting, zoals het bouwverlof, was voorzien, heeft dit twee belangrijke gevolgen voor de overige werknemers:
- Zij zijn niet langer verplicht om zelf verlof te nemen gedurende die volledige periode; zij mogen dus ook komen werken indien werk voorhanden is en in overleg met de werkgever.
- Werknemers die wegens onvoldoende vakantierechten tijdens die periode een beroep willen doen op tijdelijke werkloosheid wegens collectieve sluiting, kunnen hier geen aanspraak meer op maken. De sluiting is immers niet langer "collectief".
Kiezen voor een andere periode van collectieve sluiting
Indien je als bouwbedrijf een andere periode voor collectieve sluiting wenst vast te leggen dan de regionaal aanbevolen bouwverlofperiode:
- Is dit mogelijk na akkoord met de werknemers of, indien aanwezig, met de vakbondsafvaardiging;
- Neem je deze alternatieve periode van collectieve sluiting op in het arbeidsreglement;
- Deel je jouw vakantieakkoord mee aan de lokale directie Toezicht op de Sociale Wetten (TSW).
Belangrijk onderscheid: inhaalrustdagen
Arbeid is in principe verboden op sectorale inhaalrustdagen die collectief zijn vastgelegd in de bouwsector (PC 124). Afwijkingen hierop zijn slechts onder zeer strikte voorwaarden en procedures mogelijk. Ook studentenarbeid is niet toegestaan op deze sectorale inhaalrustdagen. Lees meer over deze regelgeving in het artikel van ORBISS.
Samenvattend kunnen we concluderen dat het belangrijk is om:
- Helder te communiceren: zorg voor duidelijke communicatie en afspraken met de werknemers.
- Te documenteren: leg akkoorden met werknemers schriftelijk vast en houd deze beschikbaar.
- Te informeren of melden: licht de directie Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) in of doe de vereiste meldingen, afhankelijk van jouw specifieke situatie.
- De arbeidsongevallenverzekeraar te verwittigen bij afwijkingen.
- Het arbeidsreglement up-to-date te houden indien je een collectieve sluitingsperiode vastlegt.
Door deze richtlijnen te volgen, kan je op een correcte manier omgaan met werken tijdens de bouwverlofperiode en vermijd je mogelijke problemen bij controles of incidenten.
Voor specifieke vragen of begeleiding kan je zoals steeds rekenen op ORBISS, jouw vertrouwd sociaal secretariaat voor de bouwsector.
